Vừa là người chữa lành thân thể, vừa là người khơi dậy vẻ đẹp tâm hồn bằng lời ca, tiếng thơ – Nguyễn Thanh Điền chính là minh chứng sống động cho một tâm hồn đa sắc trong một con người dung dị.
Có những con người sinh ra giữa gian khó, lớn lên trong khổ luyện, nhưng vẫn nở rộ như những bông sen trong bùn – thơm ngát và vững vàng. Nguyễn Thanh Điền là một người như thế. Sinh ra tại vùng quê ấp Ngã Sáu, xã Thạnh Bình, huyện Giồng Riềng – nơi từng chịu nhiều tàn phá bởi bom đạn chiến tranh – ông trưởng thành giữa mảnh đất nứt nẻ nhưng đầy nghĩa tình. Và cũng chính từ nơi đó, những hạt giống đầu tiên của tình yêu vọng cổ, cải lương đã âm thầm nảy mầm trong ông, từ tiếng ca ngọt lịm của người cha mộc mạc.
Giọng ca ấy, ngỡ chỉ là tiếng ru của một miền ký ức, lại hóa thành nguồn suối nuôi dưỡng tâm hồn ông suốt cả một đời.
Khoác áo bác sĩ – mang cả trái tim nghệ sĩ
Sau ngày đất nước yên bình, ông theo đuổi ước mơ của cha – trở thành bác sĩ. Từ Trường Y đến Bệnh viện Đa khoa Giồng Riềng, rồi về công tác tại Bệnh viện tỉnh Kiên Giang, Nguyễn Thanh Điền đã sống trọn với hành trình “cứu người”. Nhưng lạ thay, giữa những giờ trực đêm, giữa lằn ranh của sống và chết, vẫn thấp thoáng đâu đó những câu thơ, điệu vọng cổ mượt mà trong ông – như một liệu pháp tự chữa lành cho chính mình.
Năm 2005 đánh dấu một bước ngoặt đặc biệt: ông bước chân vào thế giới sáng tác khi bài ca “Bông hồng trắng” đầu tay được phát sóng truyền hình. Được cố soạn giả Y Tùng biên tập, chỉnh lý – bài ca không chỉ là lời tri ân người mẹ, mà còn là cánh cửa mở ra thế giới văn chương – nghệ thuật đầy mê hoặc với ông.
Từ đó, những bài vọng cổ ra đời đều đặn như hơi thở: “An Biên chan chứa ân tình”, “Chiều hạ Giang Thành”, “Huyền thoại đường 1C”, “Chút nắng hồng gửi Trường Sa”… Không chỉ là những bản ca da diết, ông còn chuyển mình viết chập cải lương, thơ, văn xuôi, và ghi dấu bằng hàng chục giải thưởng cấp tỉnh, thành, trong đó có nhiều giải Nhất, Nhì – từ “Về quê mình Kiên Giang”, “Trăng hẹn Nguyên Tiêu”, đến “Gặp một mùa thơ”…
Giữ hồn dân tộc qua từng vần thơ, câu ca
Ở Nguyễn Thanh Điền, nghệ thuật không phải thú vui sau giờ trực, mà là một “nhiệm vụ đẹp” – giữ lấy hồn vía của dân tộc, níu lại âm sắc quê hương trước nhịp sống đô thị hóa quá nhanh.
Trong thời đại mà nhiều người quay lưng với vọng cổ, ông vẫn cặm cụi viết, sáng tác, gửi bài cộng tác cho các báo, các hội văn học nghệ thuật khắp nơi: từ Phú Quốc, Hà Tiên, Giồng Riềng… đến Vọng cổ Đồng Quê, Kho tàng Vọng cổ Việt Nam. Mỗi đêm không ngủ, ông không tìm đến phim ảnh hay mạng xã hội, mà chọn viết – viết như người gieo hạt vào đêm – gieo những câu chữ mang đầy hoài niệm và yêu thương.
Giữa đời thường, là một nhà văn hóa thầm lặng
Bác sĩ Nguyễn Thanh Điền hiện đang công tác tại Khoa Cấp cứu Tổng hợp, Bệnh viện tư nhân Bình An (Rạch Giá, Kiên Giang). Ông là hội viên Hội Sân khấu Việt Nam, tham gia Phân hội Sân khấu tỉnh từ năm 2005. Hơn hai thập kỷ sáng tác miệt mài, ông chưa từng mở lớp hay ồn ào trên mạng xã hội. Tất cả những gì ông để lại là hơn 50 tác phẩm đạt giải, cùng những trầm tích tinh thần quý giá cho vùng đất phương Nam mà ông yêu bằng cả trái tim.
“Ca cổ – thơ – văn với tôi là mạch máu thứ hai”, ông từng nói như thế.
Có lẽ, trong mỗi người nghệ sĩ thật sự, đều tồn tại một vùng sáng riêng – nơi lý tưởng và đam mê không bao giờ bị dập tắt bởi đời sống thường nhật. Nguyễn Thanh Điền không chỉ là một bác sĩ – ông là một chứng nhân sống động cho sức bền của văn hóa dân tộc trong đời sống hiện đại. Và ông vẫn đang viết, vẫn đang sáng tạo, như một cách để giữ lấy linh hồn của đất đai, con người, lịch sử – bằng những câu ca mộc mạc mà bất tử
Minh Châu