Pháp luật chồng chéo, thủ tục rườm rà, chi phí logistics cao và thiếu tín dụng xanh đang là “tảng đá buộc chân” doanh nghiệp tư nhân.
Xây thể chế 3 dễ: Dễ hiểu – dễ tiếp cận – dễ thực thi
Theo bà Lưu Thị Thanh Mẫu – Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, thể chế được xem là gốc rễ của mọi vấn đề phát triển. Một thể chế tốt sẽ là bệ phóng cho đất nước, doanh nghiệp và cộng đồng. Nhưng một thể chế còn bất cập có thể trở thành rào cản lớn nhất, kìm hãm sự phát triển và làm chậm nhịp hội nhập toàn cầu của Việt Nam.
“Thực tế hiện nay, thể chế, pháp luật còn chồng chéo, thay đổi nhanh, tạo rủi ro pháp lý và chi phí tuân thủ cao cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp thiếu kênh phản hồi chính sách hiệu quả; vẫn tồn tại tư duy “xin – cho” và sự bất bình đẳng trong tiếp cận nguồn lực. Đặc biệt vẫn thiếu khung pháp lý và nguồn nhân lực chất lượng để bắt kịp các lĩnh vực mới như AI, kinh tế số, kinh tế xanh, ESG”, bà Lưu Thị Thanh Mẫu nhấn mạnh.
Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam kiến nghị cần thiết lập cơ chế “đồng kiến tạo thể chế” – với sự tham gia công – tư trong xây dựng luật; vận hành sandbox đa ngành; triển khai cổng pháp luật 3 dễ: Dễ hiểu – dễ tiếp cận – dễ thực thi. Đồng thời, thúc đẩy hệ thống phản hồi chính sách trực tuyến, minh bạch, cơ chế đồng giám sát và đồng bảo hiểm các rủi ro về chính sách, về pháp lý cho cộng đồng doanh nghiệp có thể an tâm thực hiện hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh.
“Nhà nước cần đồng hành nâng cao năng lực doanh nghiệp – đẩy mạnh đào tạo pháp lý, năng lực quản trị, năng lực chuyển đổi xanh – số; đồng thời tăng cường liên kết giữa viện nghiên cứu, các trường đại học; các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp”, bà Lưu Thị Thanh Mẫu đề xuất và khẳng định một thể chế minh bạch, công bằng, kịp thời và tiên phong sẽ là “chìa khóa vàng” để khai phóng tiềm năng, kiến tạo tương lai cho Việt Nam.
“Để khẳng định và phát huy vai trò của khu vực kinh tế tư nhân trong sự phát triển bền vững và hưng thịnh của quốc gia, cần có sự đồng tâm hiệp lực của cả hệ thống chính trị. Điều cần thiết là chúng ta phải thống nhất nhận thức, đổi mới tư duy, cùng nhau xây dựng và kiến thiết đất nước mạnh mẽ vươn mình trong kỷ nguyên mới của dân tộc”, bà Lưu Thị Thanh Mẫu nhấn mạnh.
Cần cú hích từ thủ tục hành chính, hạ tầng, nguồn vốn
Vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 59-NQ/TW, Nghị quyết nhấn mạnh hội nhập quốc tế phải toàn diện, sâu rộng và hiệu quả. Trong bối cảnh thế giới đang định hình lại chuỗi cung ứng, cùng với sự gia tăng của các rào cản thương mại thế hệ mới như tiêu chuẩn ESG. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để doanh nghiệp Việt không chỉ tham gia, mà còn trở thành những mắt xích quan trọng trong các chuỗi cung ứng chủ chốt trên toàn cầu.
Theo ông Mai Hữu Tín – Chủ tịch Hội Doanh nhân Trẻ Việt Nam khóa IV – cần phải cải cách thủ tục hành chính. Trong đó, đơn giản hóa thủ tục cấp giấy chứng nhận xuất xứ, hoàn thuế giá trị gia tăng, đảm bảo minh bạch, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp xuất khẩu. Áp dụng cơ chế hậu kiểm có trọng điểm thay cho kiểm soát toàn diện là tin vui cho doanh nghiệp xuất khẩu. Giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa có cơ hội được xuất khẩu dễ dàng.
“Hạ tầng cũng là một nhân tố quan trọng, Việt Nam cần đầu tư hạ tầng kết nối tới các vùng nguyên liệu chính, đặc biệt là kho lạnh, logistics xanh và cảng chuyên dụng, giảm chi phí logistics xuống ngang bằng với các nước đang cạnh tranh với Việt Nam. Đơn giản hóa việc thành lập và vận hành các khu nông nghiệp áp dụng công nghệ cao – thông minh – xanh – bền vững theo hướng thoáng hơn việc cho thành lập và vận hành các khu công nghiệp và giao hẳn cho kinh tế tư nhân thực hiện các việc này”, ông Mai Hữu Tín kiến nghị.
Nói về việc xúc tiến thương mại quốc tế và xây dựng thương hiệu, ông Mai Hữu Tín cho rằng, ngân sách xúc tiến thương mại cần được phân bổ theo giá trị gia tăng mang lại cho quốc gia, ưu tiên phân bổ cho các hiệp hội ngành hàng chủ lực để họ có thể tổ chức cho hội viên tham gia các hội chợ chuyên ngành quốc tế. Nhà nước chia sẻ chi phí quảng bá thương hiệu quốc gia cho các nông sản chủ lực và các ngành mũi nhọn khác.
Đặc biệt, ưu tiên tín dụng xanh, tín dụng ưu đãi không cần thế chấp cho các dự án nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước tham gia trực tiếp các công trình trọng điểm quốc gia.