Trong khi nhiều rào cản thương mại khiến xuất khẩu thủy sản gặp khó, thị trường trong nước và các sản phẩm giá trị gia tăng đang trở thành điểm sáng.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thủy sản đạt 7,3 tỉ USD, tăng 17% so với cùng kỳ năm ngoái.
Kết quả này cho thấy nỗ lực rất lớn từ phía doanh nghiệp cùng sự đồng hành của Chính phủ. Với đà tăng trưởng hiện tại, ngành thủy sản dự kiến cả năm sẽ cán mốc 10 tỉ USD, tăng khoảng 10% so với năm 2024.
Bà Tô Thị Tường Lan – Phó Tổng Thư ký VASEP cho biết, từ ngày 1.1.2026, nhiều mặt hàng như ghẹ, cá ngừ, cá thu sẽ không thể xuất khẩu sang Mỹ do các quy định khắt khe đối với hải sản khai thác. Bên cạnh đó, các sản phẩm chủ lực như tôm, cá tra cũng phải đối mặt với thuế đối ứng, thuế chống bán phá giá, khiến mức thuế áp lên có thể vượt 55%.
Ở thị trường châu Âu, “thẻ vàng” đã kéo dài suốt 8 năm qua, tiếp tục là gánh nặng lớn và chưa có dấu hiệu sẽ được gỡ bỏ. Ngược lại, những thị trường ngách như Nam Mỹ, Trung Đông hay châu Á lại mở ra tín hiệu tích cực, giàu tiềm năng nhưng vẫn chưa được khai thác đúng mức.
Một điểm sáng của ngành là sự gia tăng mạnh mẽ các sản phẩm giá trị gia tăng (GTGT). Việt Nam hiện đứng thứ ba thế giới về sản xuất hàng thủy sản GTGT, với định hướng trở thành “công xưởng chế biến” các sản phẩm này cho toàn cầu. Đây được xem là hướng đi bền vững, giúp tăng lợi nhuận và tránh cạnh tranh trực diện về giá với những đối thủ lớn.
Song song đó, phát triển bền vững đã không còn là khẩu hiệu mà trở thành yêu cầu cụ thể cho từng ngành hàng. Chẳng hạn tại châu Âu, quy định về carbon thông minh đã được ban hành, cùng với yêu cầu các cơ sở nuôi thủy sản phải có đầy đủ toa thuốc thú y. Doanh nghiệp Việt Nam buộc phải chủ động thích ứng, không thể đợi đến khi bị động đối phó.
Với thị trường nội địa – nơi có quy mô 100 triệu dân, ngành ăn uống (F&B) phát triển mạnh, chi tiêu ngày càng cao và thói quen tiêu dùng của giới trẻ đang thay đổi, được đánh giá là mảnh đất đầy tiềm năng.
Tuy nhiên, việc khai thác thị trường trong nước không hề dễ dàng, người tiêu dùng còn nhạy cảm về giá, ý thức an toàn thực phẩm chưa cao, trong khi hệ thống phân phối nội địa rất khác so với xuất khẩu. Dù vậy, nhiều doanh nghiệp thủy sản vẫn kiên trì theo đuổi.
Tại TPHCM – nơi không có vùng nguyên liệu, nhiều doanh nghiệp đã tiên phong quay lại thị trường nội địa và đạt kết quả khả quan. Thủy sản Việt Nam đã có mặt tại các siêu thị lớn như Lotte, Aeon Mall, Bách Hóa Xanh, được đánh giá là nhóm hàng giàu tiềm năng trong chuỗi cung ứng thực phẩm trong nước.
Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, xu hướng tiêu dùng thực phẩm sạch cùng các chính sách hỗ trợ “nông – ngư nghiệp xanh” cũng đang mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp thủy sản Việt Nam.
Nguồn: Lao động